Nowa Gazeta Praska

19 padziernika minęło 20 lat od dnia, w którym został zamordowany Sługa Boży ksišdz Jerzy Popiełuszko. Do dzi nie wiemy, kim byli mocodawcy morderców księdza. Wiemy, że ksišdz Jerzy był wielkim kapłanem, który swš misję doprowadził do końca. Aż do męczeńskiej mierci. Pozwólmy mówić wiadkowi tamtych wydarzeń ks. prałatowi Marcinowi Wójtowiczowi, który jest dziekanem dekanatu praskiego i proboszczem parafii Chrystusa Króla na Targówku.

Po raz pierwszy spotkalimy się w Warszawskim Seminarium Metropolitalnym. Ksišdz Jerzy był dwa lata starszy ode mnie. więcenia kapłańskie otrzymał w 1972, ja za dwa lata póniej. Nieco bliżej poznalimy się w 1979, tuż po pierwszej pielgrzymce Ojca więtego Jana Pawła II do Ojczyzny. Wówczas zostałem skierowany do pracy w parafii Dziecištka Jezus na Żoliborzu, a ksišdz Jerzy włanie opuszczał tę parafię i przechodził jako rezydent do kocioła w. Anny. Kilkakrotnie spotykalimy się na koleżeńskich pogawędkach. Naprawdę bliski kontakt nawišzał się między nami w czerwcu 1981 roku, kiedy przeszedłem do parafii w. Stanisława Kostki, w której ksišdz Jerzy pracował od roku. W latach 1981 - 1985 pełniłem tam funkcję wikariusza. Ksišdz Jerzy miał problemy zdrowotne, często chorował. Jako kapłan - poczštkowo - niczym szczególnym się nie wyróżniał.

W moim przekonaniu przełomem w jego życiu był pierwszy kontakt z pracownikami Huty Warszawa w sierpniu 1980 roku. Odprawił mszę więtš w czasie ich strajku. Znalazł się tam doć przypadkowo. Ksišdz Piasecki, kapelan księdza kardynała Stefana Wyszyńskiego, jadšc do Huty Warszawa, wstšpił na Żoliborz, do kocioła w. Stanisława Kostki. Wówczas wszedł do zakrystii ksišdz Jerzy Popiełuszko. Ksišdz Piasecki zapytał, czy nie zechciałby pojechać do Huty Warszawa, by odprawić mszę więtš. Ksišdz Jerzy natychmiast przyjšł tę propozycję i znalazł się wród strajkujšcych. Huta była wówczas ogromnym zakładem, w którym pracowało ponad dziewięć tysięcy ludzi.

Ksišdz Jerzy całš duszš i sercem im się powięcił. Kiedy poprosił mnie, żebym wraz z nim i księdzem Andrzejem Przekazińskim sprawował Eucharystię na festynie z okazji więta patrona hutników - w. Floriana. To podczas tej uroczystoci na terenach rekreacyjnych wokół Huty Warszawa mogłem się przekonać, jak wielkie rzesze ludzi pracy gromadzi wokół siebie ksišdz Jerzy.

Kolejnym, ważnym etapem w życiu księdza Jerzego, jak mylę, był rok 1981 - a dokładnie 25 kwietnia - powięcenie sztandaru Huty Warszawa, które odbyło się w kociele w. Stanisława Kostki. Stojšc razem z wiernymi na placu przykocielnym uczestniczyłem w tej uroczystoci, która znów zgromadziła tłumy wiernych.

Mszy w. przewodniczył wówczas ks. biskup Zbigniew Kraszewski. Były recytacje i piewy znanych warszawskich aktorów, chrzestnymi sztandaru zostali Andrzej Wajda i Alina Pieńkowska. Na słynnych mszach w. za Ojczyznę, w ostatniš niedzielę każdego miesišca, coraz liczniej zaczęli się gromadzić najpierw mieszkańcy Żoliborza, potem mieszkańcy całej Warszawy, aż w końcu zyskały one wymiar ogólnopolski. Warto przypomnieć, że inicjatorem mszy więtych za Ojczyznę był ksišdz proboszcz prałat Teofil Bogucki. Zapoczštkował to dzieło tuż po pierwszej wizycie Ojca w. w Polsce. To Papież zachęcał nas do modlitwy w intencji Ojczyzny i Narodu. Ksišdz prałat Bogucki powierzył prowadzenie mszy w. za Ojczyznę księdzu Jerzemu Popiełuszce i to włanie wówczas nabrały one wymiaru ogólnowarszawskiego i ogólnopolskiego.

Wprowadzenie stanu wojennego 13 grudnia 1981 było, jak sšdzę, kolejnym przełomem w życiu księdza Jerzego Popiełuszki. Dla nas w parafii w. Stanisława Kostki było to wydarzenie szczególnie dramatyczne, przeżywalimy bowiem włanie 12 i 13 grudnia nawiedzenie kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. Podczas nocnego czuwania przed Jasnogórskim Wizerunkiem modlilimy się wraz z wiernymi.

Pamiętam, że w nocy szalała nieżyca i wichura pozrywała dekoracje na zewnštrz kocioła. Wróciłem na plebanię po kolejnym czuwaniu około pierwszej w nocy i zdrzemnšłem się nieco. Tuż przed pištš zbudził mnie ksišdz Jerzy i powiedział, że dzieje się co złego. Przypuszczam, że już wtedy dotarła do niego wiadomoć o wprowadzeniu stanu wojennego. Poprosił mnie o spowied, a następnie o odwiezienie jego młodszego brata na Dworzec Centralny. Samochodem księdza Jerzego wiozłem Staszka Popiełuszkę na dworzec.

Kiedy przejeżdżalimy przez wiadukt Dworca Gdańskiego zauważyłem transportery wojskowe, wypełnione żołnierzami i duże grupy milicjantów. Wtedy uwiadomiłem sobie powagę sytuacji. Po powrocie na plebanię nie zastałem już księdza Jerzego. Najwidoczniej przyjaciele ostrzegli go, że może zostać internowany. I rzeczywicie po godzinie ósmej rano przyszło dwóch panów, którzy pytali o niego. Na mszach w. było tego dnia znacznie więcej wiernych niż zwykle. Wydarzeniem, które bardzo dobrze charakteryzuje ks. Jerzego niech będzie moje wspomnienie z pierwszej wigilii stanu wojennego. Po wieczerzy na plebanii, którš spożylimy z licznš grupš samotnych, starszych osób, zawoził opłatek żołnierzom, którzy stali na rogatkach ulic i grzali się przy węglowych piecach. Niektórzy ze łzami w oczach wycišgali rękę po opłatek, inni traktowali ten gest jako prowokację.

Ksišdz Jerzy zwykle spędzał wigilię z zaprzyjanionymi rodzinami. W ten wieczór potrafił odwiedzić kilkanacie rodzin, z którymi dzielił się opłatkiem i zostawiał drobne upominki. W wigilię stanu wojennego chciał się dzielić opłatkiem z tymi, o których wiedział, że sš daleko od swoich rodzin, i którzy zapewne nie z własnej woli muszš przebywać na ulicach miasta. Już w pierwszych miesišcach stanu wojennego ksišdz Jerzy odwiedzał internowanych i pomagał ich rodzinom. W parafii funkcjonowała kuchnia dla ubogich, ksišdz zawoził również produkty spożywcze potrzebujšcym rodzinom. W stanie wojennym, jak pamiętamy, została uruchomiona zagraniczna pomoc charytatywna. Na Żoliborz również docierały transporty z odzieżš i podstawowymi artykułami spożywczymi. Ksišdz Jerzy był odpowiedzialny za dystrybucję tych darów. Osobicie rozwoził paczki potrzebujšcym. W każdš ostatniš niedzielę miesišca, również w stanie wojennym, były odprawiane msze w. za Ojczyznę. Przybywało na nie coraz więcej osób, pragnšcych usłyszeć słowa nadziei i pokrzepienia.

Jerzy był bardzo normalny i autentyczny. Jako rezydent w parafii miał niewiele obowišzków - sprowadzały się one zasadniczo do odprawienia mszy i dyżuru w konfesjonale. Kiedy stał się znanš osobš, zwłaszcza za sprawš mszy w. za Ojczyznę, niektórzy z kolegów komentowali, że kieruje się chęciš zdobycia popularnoci. Na poczštku i ja tak mylałem. Gdy zaczšłem uczestniczyć w tych spotkaniach, szybko zmieniłem zdanie. Przekonałem się, że czyni to z potrzeby serca. Ludzie, którzy przychodzili do kocioła czuli się wolni, mieli poczucie bezpieczeństwa, on zbliżał ich do Boga. Pamiętam jedne z jego imienin. Otrzymał bardzo wiele kwiatów. Pod wieczór przyniósł mi ich całe naręcze mówišc - we je, dostałem ich bardzo dużo, niech i u ciebie będzie kwiecicie. Niby drobny gest, ale jakże wymownie wiadczšcy o jego potrzebie dzielenia się z innymi. Skšdinšd wiem, że potrafił zdjšć własne buty i dać potrzebujšcemu, czy podzielić się ostatniš kanapkš. Bardzo cenię sobie niewielkš Pasyjkę z koci słoniowej, bez ršk, którš otrzymałem od Jerzego przy jakiej okazji. Jest ona dla mnie najcenniejszš relikwiš i pamištkš.

Ludzie często pytajš, na czym polegała niezwykłoć ks. Jerzego Popiełuszki. W moim przekonaniu charyzmš księdza Jerzego było to, że on rzeczy proste, codzienne, wykonywał z wielkim zaangażowaniem i powięceniem. Nie robił nic nadzwyczajnego, nic szczególnego, ale to co robił, czynił z potrzeby serca. Charyzma ks. Jerzego polegała też na doskonałym wyczuciu ludzkich potrzeb. Umiał angażować się w problemy innych do tego stopnia, że sam się z nimi utożsamiał. Był konsekwentny i autentyczny w tym, co mówił. W homiliach wiele miejsca powięcał prawdzie. Powołujšc się na słowa kardynała Stefana Wyszyńskiego przypominał, że prawdzie trzeba pozostać wiernym do końca życia, do mierci. Ci wszyscy, którzy lgnęli do niego, odkryli w nim tę włanie zwykłš niezwyczajnoć. Dlatego stał się ludziom tak bardzo bliski i potrzebny. Warto chyba zwrócić uwagę na jeszcze jeden szczegół. Potrafił - zwłaszcza w trudnym okresie lat 80. - zaszczepić w ludziach nadzieję. Ksišdz Jerzy Popiełuszko był inwigilowany, przesłuchiwany w prokuraturze, ledzony na ulicy, otrzymywał anonimy z pogróżkami typu -będziesz wisiał na krzyżu, w rodku nocy wrzucono kamień do jego pokoju, przeszukiwano jego mieszkanie na Chłodnej, wszyscy wiemy, co SB mu do tego mieszkania podrzuciła, został również aresztowany. To wszystko niewštpliwie wywoływało w nim poczucie zagrożenia.

We wrzeniu 1984 roku powiedział korespondentowi brytyjskiemu - Zdaję sobie sprawę, że za prawdę trzeba cierpieć. Jeli ludzie, którzy majš rodziny, majš dzieci, odpowiedzialnoć jakš, byli w więzieniu, cierpiš, dlaczego ja jako ksišdz nie mam również dołożyć swojego cierpienia? Liczę się z tym jak najbardziej. Ale sš sprawy większe. Jestem przekonany, że to co robię jest słuszne. I dlatego jestem gotowy na wszystko. wiadomoć zagrożenia miał, ale miał też dylemat - co zrobić z ludmi, którzy mu zawierzyli. Propozycja wyjazdu do Rzymu na studia nie wchodziła w rachubę. Wycofanie się z tego to robił nie było dla niego możliwe. Zdawał sobie z tego sprawę. Czulimy wszyscy tę napiętš atmosferę w czasie naszych spotkań przy obiedzie na plebanii. Często powtarzał, że jego dalsze losy sš w rękach Pana Boga.

Moje ostatnie spotkanie z księdzem Jerzym miało miejsce w pištek 19 padziernika 1984 roku. Po porannej mszy więtej wypilimy kawę. Powiedział mi, że wybiera się do Bydgoszczy na spotkanie ze wiatem pracy.

Ksišdz Jerzy i Waldemar Chrostowski wyjechali z Warszawy około dziewištej. W sobotę 20 padziernika miał odprawiać mszę więtš o ósmej. Nie wrócił. Po godzinie dziewištej, zadzwonił telefon z kurii. Ksišdz biskup Kazimierz Romaniuk przekazał mi informację, że w nocy 19 padziernika miało miejsce porwanie księdza Jerzego. Natychmiast zadzwonilimy do prof. Klemensa Szaniawskiego, mecenasa Edwarda Wendego i Jacka Lipieńskiego z Huty Warszawa. Panowie bez chwili zastanowienia wsiedli w samochód i pojechali do Torunia. Zamierzali zbadać całš sprawę, myleli, że na miejscu dowiedzš się czego więcej. Mieli nadzieję, że będš mogli pomóc księdzu. Wieczorem w Dzienniku Telewizyjnym około dwudziestej podano komunikat o uprowadzeniu księdza Popiełuszki. Wkrótce do kocioła zaczęły cišgać tłumy.

Odprawilimy mszę więtš w intencji ocalenia życia księdza Jerzego. Od tego dnia przez kolejnych dziesięć, a więc do chwili przywiezienia zwłok księdza Jerzego, do kocioła w. Stanisława Kostki przychodziły niezliczone rzesze wiernych. W dzień i w nocy gromadziły się w kociele tłumy modlšcych się, czuwajšcych i pełnych nadziei, że ksišdz się odnajdzie. 30 padziernika wieczorem włanie kończyła się msza w. z udziałem kilku księży, przy wypełnionym tłumami kociele. Do ołtarza podszedł jaki mężczyzna i powiedział ciszonym głosem - przed chwilš podano w telewizji wiadomoć o wydobyciu ciała ks. Jerzego z Wisły. Nikt z nas stojšcych przy ołtarzu nie miał siły ogłosić tego przez mikrofon. Po chwili ks. Andrzej Przekaziński zaczšł mówić łamišcym się głosem - Kochani bracia i siostry, dzi w wodach zalewu we Włocławku odnaleziono księdza.... W kociele rozległ się straszliwy szloch. Nikt z nas nie był w stanie zapanować nad tym co się wówczas działo. Dopiero po dłuższej chwili, nie wiem jak długiej, wierni pełnym bólu głosem powtarzali - i odpuć nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom.

Wieczorem 2 listopada przywieziono ciało księdza Jerzego. Przez całš noc ludzie żegnali go, przechodzšc przed trumnš. Około pištej nad ranem poprosiłem wiernych, aby wyszli z kocioła. Trumnę wynielimy na dziedziniec i tam została otwarta, by można było zalutować jej częć wewnętrznš. Rodzice i rodzeństwo księdza Jerzego, a także ja i jeden z księży moglimy po raz ostatni zobaczyć i pożegnać ks. Jerzego. To, co wtedy ujrzałem, przeszło moje wszelkie wyobrażenia, nie przypuszczałem, nie wierzyłem, że można tak zmaltretować człowieka Do dzisiaj nie mogę zapomnieć tamtego widoku. Z samego pogrzebu niewiele pamiętam. Poprzedzajšce go dziesięć dni oczekiwania, nadziei i zwštpienia, nieprzespanych nocy doprowadziły mnie na skraj wyczerpania fizycznego. Z całej uroczystoci zapadły mi głęboko w pamięć słowa księdza prałata Teofila Boguckiego, żegnajšcego księdza Jerzego - Ziemia polska otrzymała nowego bohatera narodowego i nowego męczennika. Na taki pogrzeb zasługuje tylko człowiek wielki albo więty.