|
Szlakiem praskich kapliczek
Kapliczki, figury i krzy�e przydro�ne to charakterystyczny element praskiego krajobrazu. Zadziwiaj� bogactwem form i liczebno�ci�, podczas gdy w innych rejonach miasta, np. na Star�wce zupe�nie znikn�y. Czy wobec tego warto w��czy� kapliczki do program�w wycieczek zwiedzaj�cych Prag�? Innymi s�owy, czy praska kapliczka jest dobrym "produktem" turystycznym? Na te pytania starali si� odpowiedzie� uczestnicy panelu dyskusyjnego, towarzysz�cego wystawie "Okna do nieba", zorganizowanego 2 marca przez Muzeum Warszawskiej Pragi w sali ekspozycyjnej dawnej Wytw�rni W�dek "Koneser". Spotkanie mia�o charakter roboczy, a jego g��wnym celem by�a pr�ba wytyczenia turystycznego szlaku kapliczkowego. W panelu uczestniczyli przewodnicy warszawscy, varsaviani�ci, mieszka�cy Pragi i pasjonaci, kt�rym los tych ma�ych obiekt�w sakralnych nie jest oboj�tny. Wszyscy byli zgodni, �e kapliczki trzeba chroni� i pokazywa�, problem w tym, jak to robi�. Trasa z�o�ona z samych kapliczek b�dzie zapewne zbyt monotonna i nie zainteresuje przeci�tnego turysty. Najlepiej zatem w��czy� kapliczki w wi�ksz� tras� turystyczn�, z�o�on� z r�nych obiekt�w. O metodyce takiego oprowadzania m�wi� przewodnik warszawski, Krzysztof Przygoda. W u�o�eniu trasy mo�e pom�c strona internetowa "Skarbiec Mazowiecki" (www.skarbiecmazowiecki.pl), tworzona obecnie przez Centrum Duszpasterstwa Archidiecezji Warszawskiej w celu popularyzacji atrakcyjnych obiekt�w sakralnych w Warszawie i na Mazowszu. Przedsi�wzi�cie obejmowa� b�dzie opracowanie propozycji szlak�w turystycznych w formie wirtualnego przewodnika, map i folder�w. Jak m�wi� przedstawiaj�cy "Skarbiec" Marek Pasek-Paszkowski, Mazowsze liczy 9 diecezji, w kt�rych znajduje si� ok. 400 zabytkowych obiekt�w sakralnych. Dost�pne s� tylko te najbardziej znane. Aby obj�� ewidencj� wszystkie obiekty, potrzebny jest dobrze dzia�aj�cy zintegrowany system informacyjny. W ramach projektu "Skarbiec Mazowiecki" przewiduje si� wytyczenie trzech szlak�w ko�cio��w Pragi. Zwi�zan� z nimi tematycznie ciekaw� propozycj� szlaku praskich kapliczek i krzy�y, u�o�onych chronologicznie wg dat powstania przedstawi�a Regina Madej-Janiszek. Swoj� tras� rozpocz�a od najstarszego krzy�a na Pradze (1708 r.), znajduj�cego si� przy ul. Malborskiej, na terenie nieistniej�cego ju� cmentarza zad�umionych. Nast�pnie zatrzyma�a si� w miejscu grobu Rozalii Zamoyskiej na ulicy Wile�skiej 47, po kt�rym pozosta� krzy� i pami�tkowy g�az z wyryt� dat� 1795. Przy okazji zwiedzania najstarszego ko�cio�a Pragi, pod wezwaniem Matki Boskiej Loreta�skiej, warto zwr�ci� uwag� na pochodz�c� z 1919 r. figur� Matki Bo�ej. Id�c dalej ogl�damy krzy� stoj�cy na terenie parafii prawos�awnej �w. Marii Magdaleny, wystawiony na pami�tk� rzezi Pragi 4 listopada 1794 r., krzy� na ul. P�owieckiej, wreszcie krzy�e upami�tniaj�ce Bitw� Warszawsk� 1920 r. Drewniana kaplica w Bia�o��ce, figura na cmentarzu cholerycznym oraz kapliczka projektu Andrzeja Alchimowicza w Parku Skaryszewskim to przyk�ady obiekt�w z czas�w II Rzeczypospolitej. Wreszcie przychodzi kolej na kapliczki II wojny �wiatowej - ten "podw�rkowy ko�ci�", kt�ry pomaga� przetrwa� trudne chwile. Przy okazji ogl�dania kapliczek przy ul. Z�bkowskiej 11 i 12 mo�na zwr�ci� uwag� na wsp�istnienie obok siebie r�nych kultur. W kamienicach tych mie�ci�y si� �ydowskie domy modlitwy, a na podw�rkach katolicy modlili si� pod figurami Matki Boskiej Niepokalanej. Szlak ko�czy si� na Z�bkowskiej 54 figur� wystawion� przez robotnik�w Fabryki Wyrob�w Emaliowanych "Labor". Du�� trudno�� w ustalaniu szlak�w kapliczkowych stanowi� znaczne odleg�o�ci. W�odzimierz Zalewski, wiceprzewodnicz�cy Rady Dzielnicy Wawer zaprezentowa� kapliczki wawerskie. Przedstawiona przez niego trasa liczy 24 km. Taki dystans trudno w ci�gu jednego dnia przeby� pieszo. Mo�liwa natomiast jest taka wycieczka rowerowa. Pieszo czy rowerami, wa�ne jest, aby o ka�dym obiekcie powiedzie� co� ciekawego, bo przecie� z ka�dym z nich zwi�zana jest jaka� historia. Przyk�adowo krzy� w D�br�wce Szlacheckiej zosta� pono� postawiony w podzi�ce za ocalenie pewnego Ma�ka, kt�ry pod koniec XIX w., wracaj�c z karczmy w P�udach zobaczy� diab�a i omal nie uton�� w bagnie. Ocali�a go modlitwa i st�d krzy�. Histori� Ma�ka, zas�yszan� od najstarszej mieszkanki D�br�wki opowiedzia� Bart�omiej W�odkowski z Fundacji "Ave", kt�ry od trzech lat propaguje rowerow� turystyk� rodzinn� na terenie Bia�o��ki. Wyodr�bnianie tych obiekt�w, z kt�rymi wi��� si� ciekawe historie, to r�wnie� postulat przewodnika warszawskiego, Mieczys�awa Janiszewskiego. Wed�ug niego niezwykle cenny mo�e okaza� si� kontakt z okolicznymi mieszka�cami, kt�rzy cz�sto s� skarbnic� wiedzy na temat ma�o znanego krzy�a czy figury. Spotkanie dotycz�ce turystycznych walor�w praskich kapliczek, zorganizowane przez Muzeum Warszawskiej Pragi, nie doprowadzi�o jeszcze do wytyczenia konkretnego szlaku kapliczkowego, ale prezentacja istniej�cych projekt�w i inicjatyw pozwala mie� nadziej�, �e taka trasa, w po��czeniu ze zwiedzaniem innych obiekt�w sakralnych Pragi nied�ugo powstanie. Na razie, organizatorki panelu, Jolanta Wi�niewska i Edyta Pasek-Paszkowska zaprosi�y wszystkich na kolejne wydarzenie towarzysz�ce wystawie "Okna do nieba", to znaczy na spotkanie z Mari� i Andrzejem Wo�niakami, pt. "W�dr�wki szlakiem kapliczek Grochowa i okolic", kt�re odb�dzie si� 18 marca o godz. 17.00 w sali wystawowej Muzeum Warszawskiej Pragi, w dawnej Wytw�rni W�dek "Koneser".
Joanna Kiwilszo
|