Swego czasu zapytano mnie o perspektywiczną i rentowną technologię przetwarzania odpadów. Wówczas przypomniałem sobie badania w jednym z warszawskich instytutów nad wytwarzaniem paliw płynnych z odpadowych tworzyw sztucznych. Na początku 2000 roku Fundacja na rzecz Nauki Polskiej ogłosiła konkurs, którego celem było wspieranie wdrażania myśli naukowej w przemyśle. Wówczas uznanie ekspertów uzyskała technologia ciągłej przeróbki tworzyw sztucznych na paliwa silnikowe. Dotacje Fundacji pozwoliły na wykonanie demonstracyjnej instalacji do prezentacji możliwości przetwarzania odpadów polietylenu, polipropylenu oraz polistyrenu.W Polsce zainteresowanie technologią przetwarzania odpadowych tworzyw na paliwa jest spore, lecz obecnie wdrożone metody umożliwiają uzyskanie zaledwie tzw. półfabrykatów dla dalszej produkcji. Nowa technologia, na którą zwróciłem uwagę, z wykorzystaniem nowatorskiego reaktora przepływowego, umożliwia uzyskanie w procesie gotowego do dystrybucji wyrobu w postaci oleju opałowego o niespotykanej na rynku czystości. Zresztą dowodem uznania dla tego opatentowanego rozwiązania niech będą nagrody uzyskane przez twórców: złoty medal na międzynarodowej wystawie w Brukseli oraz nagroda ministra gospodarki.

W Polsce powstaje ponad 1 milion ton odpadów tworzyw sztucznych rocznie. Z tego 2/3 to odpady polietylenu, polipropylenu czy też polistyrenu. Odpady te głównie składowane są na składowiskach. Jednak nie podlegają one rozkładowi i stanowią olbrzymi rezerwuar materiałowy dla produkcji wartościowych wyrobów, w tym opakowań. Europejskie uregulowania prawne odnoszące się do odpadów opakowaniowych zobowiązują kraje członkowskie do:

- tworzenia systemów zbiórki, odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych,
- konieczności osiągnięcia do 2012 roku odzysku na poziomie 66% odpadów opakowaniowych oraz recyklingu na poziomie 25 do 45%,
- uzyskania przynajmniej 15% poziomu recyklingu dla każdego rodzaju odpadów opakowaniowych,
- odzysku energii z odpadów opakowaniowych.

W myśl tych przepisów duże sieci handlowe zobowiązane są do prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych po sprzedawanych produktach. Ta działalność może być źródłem surowca do opisywanej technologii.

Koncepcja produkcji oleju opałowego na bazie odpadowych tworzyw sztucznych wychodzi naprzeciw polityce dywersyfikacji źródeł zasilania w energię cieplną osiedli mieszkaniowych, zwłaszcza tam, gdzie na dzień dzisiejszy brak jest uzasadnienia dla budowy magistrali ciepłowniczych i sieci cieplnych. W aspekcie obecnych tendencji rynkowych, gdzie przewiduje się rozwój źródeł odnawialnych energii, projekt wykorzystania odpadowych tworzyw sztucznych wpisuje się w działania związane z nowoczesną gospodarką odpadami, w tym realizację założonych w planach gospodarki odpadami poziomów odzysku i recyklingu surowcowego dla województwa mazowieckiego, czy też miasta stołecznego Warszawy.

Należy podkreślić fakt, że obecnie system odzysku odpadowych tworzyw sztucznych z rynku w Polsce jest słabo rozwinięty. Dopiero planuje się rozwój segregacji tych surowców u źródła. W 2002 roku w województwie mazowieckim wytworzono ponad 120000 ton odpadów nieopakowaniowych tworzyw sztucznych oraz ponad 40000 ton odpadów opakowaniowych tworzyw sztucznych. Wyselekcjonowano natomiast około 2500 ton odpadowych tworzyw sztucznych. Jest to wskazówka, jak daleka czeka nas droga do stworzenia systemowego odzysku odpadów zgodnie z planem gospodarki odpadami, tym bardziej, że według szacunków w 2011 roku w województwie mazowieckim wytworzonych zostanie prawie 200000 ton odpadowych tworzyw sztucznych. Surowca do różnorodnych technologii przetwórczych jest więc dużo, problemem jest natomiast jego odzyskanie z rynku i odpowiednie zagospodarowanie.

Jak wspomniałem, nowa technologia produkcji oleju opałowego wykorzystuje odpady polietylenu, polipropylenu oraz polistyrenu. Są to najczęściej folie, pojemniki na płyny, kanistry, beczki, uszkodzone zabawki oraz niektóre butelki. Zanieczyszczenia ziemią, piaskiem i produktami organicznymi nie stanowią przeszkody w procesie. Na czym polega opisywana technologia?

Otóż, zmieszane odpadowe tworzywa sztuczne poddaje się na wstępie segregacji celem odseparowania niepożądanych zanieczyszczeń, takich jak kamienie, puszki itp. Następnie oczyszczony surowiec jest rozdrabniany lub cięty. Tak przygotowany wsad wprowadzany jest porcjami do komory, w której ulega stopieniu, po czym spływa do reaktora ze złożem katalizatora, gdzie w temperaturze około 400 oC ulega rozkładowi. Produkty rozkładu trafiają do kolumny, w której przebiega podział na frakcje. Gaz wykorzystywany jest do ogrzewania reaktora. Olej stanowi gotowy wyrób. Ponadto uzyskuje się komponenty benzynowe do dalszego przerobu. Z około 5000 ton odpadowych tworzyw sztucznych można uzyskać za pomocą tej technologii około 3000 ton oleju opałowego oraz 1000 ton komponentów benzynowych. Obecnie trwają prace nad przemysłowym wykorzystaniem tej metody.