Nowa Gazeta Praska

W dzisiejszej dobie ekumenizmu, omawiając praskie kościoły nie można pominąć świątyń innych wyznań. W Wiśniewie, przy ulicy Modlińskiej 205 A istnieje parafia polskokatolicka pod wezwaniem Dobrego Pasterza. Kościół Polskokatolicki dawniej Polski Narodowy Kościół Katolicki należy do grupy kościołów katolickich, zachowuje sakramenty święte i liturgię obrządku zachodniego. Wyłonił się z Kościoła Rzymskokatolickiego w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej w środowisku polskiej emigracji XIX wieku. Wbrew tendencjom scalającym różnorodne społeczności etniczne w jeden naród amerykański, Polacy chcieli zachować swoją odrębność również poprzez uczestnictwo w polskich nabożeństwach. Zmuszani do dużych świadczeń materialnych na rzecz kościoła, chcieli mieć wpływ na majątek własnej parafii. Narastało niezadowolenie. Wśród buntowniczych nastrojów zaczęły powstawać polskie parafie niezależne od miejscowego biskupa.

Jedna z takich parafii niezależnych powstała w 1897 roku w górniczym mieście Scranton w Pensylwanii. Na jej czele stanął rzymskokatolicki ksiądz Franciszek Hodur. Parafianie pod przewodnictwem swego duszpasterza przedłożyli w lutym 1898 roku memoriał papieżowi Leonowi XIII, w którym prosili o mianowanie chociaż jednego polskiego biskupa w episkopacie USA, o to, aby parafia była właścicielem dóbr kościelnych i aby parafianie współzarządzali finansami oraz mieli wpływ na wybór proboszcza.

Papież nie przychylił się do próśb Polaków, ksiądz Franciszek Hodur został obłożony ekskomuniką. Dlatego postanowiono zerwać z Rzymem. Za przykładem Scranton poszły inne polskie parafie w USA. Tak powstał Polski Narodowy Kościół Katolicki, który w roku 1926 liczył ponad 60 tysięcy wyznawców.

Już od 1900 roku wprowadzono do liturgii Kościoła język polski i zaczęto prowadzić działalność misyjną w innych krajach. Niedługo po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, w 1920 roku Kościół Narodowy rozpoczął swą misję w ojczyźnie. Nie został jednak zalegalizowany przez ówczesne władze. Przeciwnie, mnożyły się prześladowania duchownych i zarzuty o sekciarstwo. Dopiero powojenny dekret z 1 lutego 1946 roku uprawomocnił działalność duszpasterską kościoła. W 1951 roku, pod naciskiem ówczesnych władz komunistycznych zerwano więź z macierzystym kościołem w USA jako imperialistycznym i stworzono niezależną, autonomiczną administrację. Odbył się wtedy synod, który ustalił zmianę nazwy kościoła na "Kościół Polskokatolicki", uznając przymiotnik "narodowy" za zbędny. Rozpoczął się okres "współpracy" z władzami PRL, o co zresztą biskupi rzymskokatoliccy mieli nierzadko pretensję. Obecnie Kościół Polskokatolicki stara się wrócić do korzeni i odbudować więź ze Stanami Zjednoczonymi. W kraju posiada 90 parafii z ok. 30 tysiącami wiernych, z którymi pracuje 110 księży. Dzieli się na 3 diecezje : warszawską, krakowsko-częstochowską i wrocławską, każda posiada swego biskupa-ordynariusza.

Ustrój Kościoła Polskokatolickiego jest demokratyczny - synodalny. Najwyższą władzę sprawuje Synod złożony ze wszystkich duchownych oraz delegatów świeckich ze wszystkich parafii. W okresie międzysynodalnym Kościołem kieruje Rada Synodalna. Synod wybiera Pierwszego Biskupa - Zwierzchnika. Parafianie wraz z proboszczem współkierują działalnością parafii i zarządzają jej majątkiem. Mają również wpływ na obsadę proboszcza. Kościół Polskokatolicki jest niezależny od Rzymu. Uznaje papieża tylko jako Głowę Kościoła Rzymskokatolickiego. Natomiast sam należy do grupy Kościołów Starokatolickich, sygnatariuszy tzw. Deklaracji Utrechckiej z 24 września 1889 roku. Po zerwaniu z Rzymem, ksiądz Franciszek Hodur właśnie w Utrechcie w roku 1907 przyjął sakrę biskupią. Przynależność do starokatolicyzmu zobowiązała Kościół do przyjęcia prawd wiary i zasad moralności nawiązujących do zasad kościoła pierwszego tysiąclecia, bliskich ewangelii. Kierując się tym duchem, Kościół Polskokatolicki nie próbuje ograniczać ludzkiej wolności i sumienia.

Już w 1924 roku zniesiony został celibat duchowieństwa, co daje księżom możliwość założenia normalnej rodziny. Małżeństwo uznawane jest za związek nierozerwalny, w razie jednak jego rozpadu strona niewinna rozbicia może ubiegać się o zezwolenie na zawarcie ponownego ślubu kościelnego. Spowiedź bezpośrednia obowiązuje dzieci i młodzież. Dla dorosłych natomiast wprowadzono spowiedź ogólną, powszechną, na początku nabożeństwa. Jest to właściwie jedyna różnica w liturgii w porównaniu z Kościołem Rzymskokatolickim.

Parafia pod wezwaniem Dobrego Pasterza przy ulicy Modlińskiej 205 A powstała w 1935 roku. Wyłoniła się z parafii św. Jakuba w Tarchominie w wyniku konfliktu między parafianami a proboszczem jako parafia Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego. Trzech parafian zakupiło plac, wybudowano drewniany kościół, sprowadzono proboszcza. Tak rozpoczęła się działalność tej niewielkiej parafii narodowej. Nawet po przełomie w 1951 roku placówka ta starała się być wierna tej tradycji i utrzymywać ścisły kontakt z centralą w USA. Niedawno, w grudniu 1998 roku, obecny proboszcz parafii, ksiądz Tomasz Rybka przebywał w Scranton dając wyraz przywiązaniu do religijnych i demokratycznych zasad pierwszego ośrodka Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego.

Obecnie parafia liczy 120 osób i jest typową społecznością diasporową. Należą do niej wierni z terenu niemalże całej Warszawy, Legionowa, Jabłonny, Otwocka i innych pobliskich miejscowości. Po pożarze świątyni drewnianej, nowy kościół zbudowany został w 1983 roku przez księdza seniora Jerzego Rybkę. Budynek jest jednonawowy, otynkowany na biało, z płaskorzeźbą przedstawiającą Chrystusa niosącego krzyż na frontonie. Wnętrze odznacza się nowoczesnym wystrojem. Nie ma tu dużo ozdób. Na wprost wejścia, za ołtarzem wisi krzyż na tle okna witrażowego a po jego obu stronach - dwa duże obrazy przedstawiające Matkę Boską i Chrystusa-Dobrego Pasterza niosącego zbłąkaną owieczkę. Za ołtarzem umieszczone są też dwie flagi, polska i amerykańska, wskazujące na tradycje parafii. Na ścianach bocznych wiszą stacje Drogi Krzyżowej.

Do kościoła przylega budynek Fundacji "Samarytanin" wzniesiony dzięki darom amerykańskim oraz funduszom Światowej Rady Kościołów. Przeznaczony będzie wkrótce na dom spokojnej starości dla księży. Obecnie mieści się tu Społeczna Szkoła Podstawowa.

Ksiądz proboszcz Tomasz Rybka kieruje parafią od 1984 roku. Zarządza nią wspólnie z Radą Parafialną, wybieraną demokratycznie co 3 lata przez Zgromadzenie Parafialne i przed nim odpowiedzialną. Nie tylko w czasie nabożeństwa widoczna jest ogromna serdeczność wspólnoty parafialnej we wzajemnych kontaktach. Przy takiej niewielkiej liczbie wiernych życie parafialne nabiera niemalże rodzinnego charakteru. Wszyscy się znają. Spędzają wspólnie czas nie tylko na modlitwie, ale również na pielgrzymkach, wycieczkach, uroczystościach kościelnych i piknikach. Istnieje także zwyczaj wspólnego obchodzenia urodzin, imienin czy jubileuszy.

W drugą niedzielę maja przypada parafialna uroczystość Dobrego Pasterza. Po nabożeństwie odbywa się wtedy corocznie piknik w pobliskim lesie. O wszystkich tego typu uroczystościach oraz o rozkładzie nabożeństw można dowiedzieć się z kalendarium dołączonego do wychodzącej kwartalnie gazetki "Informator Parafialny". Parafia stara się również przyciągnąć młodzież. Działa tu klub młodzieżowy z zespołem rockowym "Menchiry Wiary". Raz w miesiącu prowadzona jest szkółka katechetyczna dla dzieci.

Parafia pod wezwaniem Dobrego Pasterza posiada też liczne grono sympatyków, czyli ludzi innych wyznań przychodzących czasem do tej świątyni. Myślę, że przyciąga ich serdeczna, rodzinna atmosfera oraz brak natrętnego namawiania do wstępowania w jej szeregi. Parafia, jak i cały Kościół Polskokatolicki zajmuje postawę ekumeniczną - szanuje wyznawców innych wyznań i religii. Jest członkiem Polskiej Rady Ekumenicznej i Światowej Rady Kościołów.

Joanna Kiwilszo